635 milionów euro na zielony rozwój w Lubelskim

Ponad 635 milionów euro z funduszy unijnych trafi w województwie lubelskim w latach 2015-2020 na szeroko rozumiane kwestie ekologiczne. Blisko dwie trzecie z tej kwoty przeznaczona zostanie na niskoemisyjny rozwój, w tym inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE) i efektywność energetyczną. O tym jak wykorzystane zostaną te pieniądze podczas debaty „Fundusze europejskie dla zrównoważonego rozwoju w regionach – województwo lubelskie” rozmawiać będą przedstawiciele organizacji pozarządowych i samorządu. Wydarzenie odbędzie się 20 listopada 2015 r. w Lublinie.
Jak wynika z raportu dotyczącego wdrażania funduszy unijnych przygotowanego przez organizacje pozarządowe*, województwo lubelskie przeznaczy na wsparcie gospodarki niskoemisyjnej ponad 400 milionów euro. Pieniądze te trafią przede wszystkim na inwestycje w odnawialne źródła energii, efektywność energetyczną przedsiębiorstw, modernizację budynków oraz niskoemisyjny rozwój miast. Lubelskie przeznaczy na te cele około 25% środków otrzymanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). To jeden z najlepszych wyników w całym kraju. Więcej na niskoemisyjny rozwój wyda jedynie województwo śląskie (aż 32% środków z EFRR).

Lubelszczyzna ma najlepsze w Polsce warunki do rozwoju energetyki słonecznej, a środki unijne pomogą w realizacji tego potencjału. Na wsparcie inwestycji w fotowoltaikę przeznaczonych zostało ok. 110 milionów euro z ok. 138 milionów dedykowanych OZE – powiedział Krzysztof Gorczyca, Prezes Towarzystwa dla Natury i Człowieka. – Z uwagi na rolniczy charakter regionu nasze województwo ma też bardzo dobre warunki do rozwoju odnawialnych źródeł energii wykorzystujących lokalnie produkowaną biomasę. Niestety ten obszar został w Regionalnym Programie Operacyjnym i dokumentach uszczegóławiających wyraźnie niedoszacowany.
Z dotacji na inwestycje w OZE w województwie lubelskim będą mogły skorzystać samorządy, kościoły i związki wyznaniowe oraz przedsiębiorcy. Eksperci z organizacji pozarządowych zwracają jednak uwagę, że bez żadnego uzasadnienia ze wsparcia wyłączone zostało szerokie grono potencjalnych beneficjentów obejmujące m.in. rolników, organizacje społeczne czy Lokalne Grupy Działania (LGD).

Środki unijne dostępne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego to wyjątkowa szansa dla lokalnej gospodarki. Dzięki inwestycjom w odnawialne źródła energii oraz modernizację energetyczną budynków mogą powstać nowe, stałe miejsca pracy. Zwiększy się też niezależność energetyczna województwa lubelskiego – powiedziała Julia Krzyszkowska, ekspertka ds. funduszy europejskich CEE Bankwatch Network i Polskiej Zielonej Sieci. – Fundusze europejskie to także świetne narzędzie do budowy energetyki obywatelskiej opartej o małe rozproszone źródła energii i efektywność energetyczną. Dlatego dostęp do nich powinno mieć jak najszersze grono beneficjentów.
Organizacje pozarządowe krytykują również podziału środków przeznaczonych na zwiększenie efektywności energetycznej budynków. W swojej analizie zwracają uwagę, że około czterokrotnie więcej pieniędzy przeznaczonych zostanie na modernizację budynków użyteczności publicznej niż na poprawę efektywności budynków mieszkalnych. Tymczasem to właśnie mieszkalnictwo odpowiada za większość zużycia energii w sektorze budowlanym. Eksperci z NGO podkreślają, że modernizacja budynków mieszkalnych ma nie tylko znaczny potencjał oszczędności energii, ale przyczyni się również do ograniczenia ubóstwa energetycznego w województwie lubelskim i poprawy jakości życia jego mieszkańców.

Zrównoważony rozwój to nie tylko energetyka. Przyglądamy się również innym obszarom, w których wykorzystywane będą środki unijne, jak choćby niskoemisyjny transport. W naszym przekonaniu tam również są możliwości poprawy proponowanych obecnie rozwiązań – powiedział Krzysztof Gorczyca. – Uważamy, że w tym zakresie wskazane byłoby np. umożliwienie realizacji samodzielnych projektów dedykowanych rozbudowanie infrastruktury rowerowej niezależnie od budowy oraz remontów dróg i ulic.
W opinii organizacji pozarządowych przy realizacji wszelkiego typu projektów finansowanych ze środków unijnych preferowane powinny być rozwiązania i technologie energooszczędne oraz oparte na recyklingu odpadów. Zarówno w przy wsparciu projektów inwestycyjnych, jak i projektów „miękkich” takich jak np. edukacja premiowane powinno być również stosowanie kryteriów „zielonych zamówień publicznych”. W swoim raporcie eksperci z NGO podkreślają również, że w zakresie projektów związanych z ochroną przeciwpowodziową preferowane powinny być pozatechniczne metody retencjonowania wody (jak np. renaturyzacja cieków wodnych).

Debata pt. „Fundusze europejskie dla zrównoważonego rozwoju w regionach – województwo lubelskie” odbędzie się w piątek, 20 listopada 2015 r., w Departamencie EFS Urzędu Marszałkowskiego (sala 100) przy ul. Czechowskiej 19 w Lublinie (początek o godzinie 11:00). Podczas spotkania przedstawiciele organizacji pozarządowych zaprezentują raport analizujący i oceniający zapisy dokumentów uszczegóławiających do Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) 2014-2020 dla województwa lubelskiego w zakresie odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej i transportu, a także adaptacji do zmian klimatu, ochrony przyrody i edukacji ekologicznej oraz gospodarki odpadami. Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego przedstawią natomiast aktualny kształt dokumentów uszczegóławiających oraz stan procesu wdrażania RPO. Odbędzie się również dyskusja dotycząca dalszego udziału organizacji pozarządowych we wdrażaniu Regionalnego Programu Operacyjnego. Organizatorami wydarzenia są Towarzystwo dla Natury i Człowieka oraz Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.