Już po raz 30. startuje akcja Żółty Tydzień, której celem jest uświadomienie społeczeństwu zagrożeń zdrowotnych związanych z wirusowymi zapaleniami wątroby oraz edukacja na temat profilaktyki tych chorób. Wirusy HAV i HBV, które powodują wirusowe zapalenie wątroby typu A lub B, przez wiele osób mogą być traktowane jako błahy, niegroźny problem zdrowotny, jednakże w rzeczywistości, choroba może mieć nieprzewidywalny przebieg, a w niektórych przypadkach WZW typu B, może ewoluować w poważne schorzenia wątroby, takie jak rak wątrobowokomórkowy1,2,3. Podczas 30. edycji Żółtego Tygodnia (od 13. do 24. kwietnia 2015 r.), będzie można dowiedzieć się więcej na temat WZW typu A i WZW typu B i zadbać o ochronę swojej wątroby.
Wirusowe zapalenia wątroby (WZW) są wywoływane przez kilka typów wirusa (m.in. wirusy WZW typu A, B czy C), które mogą powodować stan zapalny wątroby4. Niektóre z nich przenoszą się drogą pokarmową, np. wirus WZW typu A, inne, jak wirus WZW typu B – drogą naruszenia ciągłości skóry, zwaną również drogą krwi4.
Najczęstszą wirusową chorobą wątroby jest wirusowe zapalenie wątroby typu B, czyli tzw. żółtaczka wszczepienna lub żółtaczka zakaźna typu B5. Wywołuje ją wirus WZW typu B (HBV), który jest do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV6. Tym typem wirusa można zarazić się poprzez kontakt z zakażoną krwią, np. w trakcie wykonywania zabiegów naruszających ciągłość skóry (podczas pobierania krwi do badania, zastrzyków, gastroskopii, szycia ran skórnych, operacji, zabiegów stomatologicznych), a także poprzez kontakty seksualne5. Do infekcji może dojść również podczas wykonywania zabiegów w salonach tatuażu, salonach kosmetycznych czy fryzjerskich4. Z wirusem WZW typu B mamy do czynienia częściej, niż się nam może wydawać, ponieważ 1 na 100 zdrowych Polaków jest jego nosicielem4, a liczba zakażeń tym typem wirusa w Polsce należy do najwyższych w Europie7. W 2014r. na WZW typu B najczęściej chorowali mieszkańcy województwa śląskiego, zaś najrzadziej osoby z województwa świętokrzyskiego. W województwie lubelskim w 2014r. odnotowano 39 przypadków zachorowania na WZW typu B. W tym samym roku 1/3 osób (33,5 proc.), które zachorowały na WZW typu B, trafiła z powodu tej choroby do szpitala8.
Zakażenie wirusem WZW typu B może prowadzić do wystąpienia nadostrego zapalenia wątroby2, marskości i niewydolności wątroby5 , może mieć równie poważne skutki, jak w przypadku innych chorób zakaźnych, np. gruźlicy, HIV czy malarii9. Jak donosi WHO, tylko w 2010r. zakażenia WZW typu B i WZW typu C łącznie spowodowały 1,4 mln zgonów (m.in. z powodu chorób, wywołanych przez przebyte wirusowe zapalenie wątroby typu B lub typu C)9. Od kilku lat WHO podkreśla również, że wirus HBV jest drugim po tytoniu czynnikiem rakotwórczym, który może odpowiadać nawet za 80 proc. przypadków raka wątrobowo komórkowego2,3.
Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A, potocznie nazywane żółtaczką pokarmową, to ostra choroba zakaźna, rozwijająca się w wyniku uszkodzenia wątroby przez wirusa zapalenia wątroby typu A (HAV)10. To jedna z najczęstszych przyczyn infekcji pokarmowych, każdego roku na ten typ wirusowego zapalenia wątroby zapada 1,4 mln osób na całym świecie11. Do zakażenia dochodzi zwykle poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą na WZW typu A lub poprzez spożycie skażonej wirusem żywności albo wody4,10.
Zakażenie wirusem WZW typu A może wiązać się z poważnymi konsekwencjami. Choć u małych dzieci przebieg zakażenia tym wirusem jest w 90 proc. przypadków bezobjawowy, to ryzyko ciężkiego przebiegu rośnie wraz z wiekiem chorego4. Nie warto lekceważyć infekcji, gdyż możliwym powikłaniem wirusowego zapalenia wątroby typu A jest nadostre zapalenie wątroby, którego śmiertelność wynosi około 50 proc.1.
Najczęściej zalecaną metodą zapobiegania zakażeniom wirusami WZW typu A i B jest szczepienie ochronne, cechujące się bardzo dobrym profilem bezpieczeństwa i skuteczności11,12. Jak wszystkie szczepionki, szczepionka przeciwko WZW typu B może powodować przejściowe działania niepożądane (najczęstsze z nich to ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, zmęczenie, drażliwość i ból głowy), cho
nie u każdego one wystąpią5,7. Szczepienie przeciwko WZW B to pierwsze szczepienie w profilaktyce onkologicznej, które pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka wątrobowo komórkowego12. Od 1982r. na świecie podano już ponad miliard dawek szczepionki przeciwko WZW typu B12. W Polsce znacząco zmniejszyła się zapadalność na WZW typu B po wprowadzeniu w 1994r. obowiązkowego szczepienia niemowląt przeciwko temu typowi wirusa (w 1994r. na WZW typu B zachorowało ok. 28 osób na każde 100 tys. Polaków, natomiast w 2013r. choroba dotknęła jedynie 4 osoby spośród każdych 100 tys. osób)8,13. Dlatego też taką opcję ochrony przed WZW typu B mogą rozważyć wszystkie osoby urodzone przed 1994r.13. Ponieważ ponad 60 proc. osób zainfekowanych wirusem WZW typu B zostaje nim zakażonych w placówkach medycznych, z takiego szczepienia warto skorzystać, planując poddanie się zabiegom medycznym7. Z kolei szczepienie przeciwko WZW A jest w szczególności rekomendowane osobom, które wybierają się w zagraniczną podróż do krajów o wysokiej zapadalności na ten typ wirusa, takich jak Bułgaria, Egipt, Tunezja, kraje regionu Morza Śródziemnego i Afryki11,14,.
Szczepieniu przeciwko wirusowi WZW typu B można poddać się wybierając jeden z dwóch schematów:
podstawowy (składa się z trzech dawek – pierwszą podaje się w dowolnym terminie, drugą po upływie miesiąca od podania pierwszej dawki, natomiast trzecią po upływie pół roku od przyjęcia pierwszej dawki);
przyspieszony (składa się z czterech dawek, pierwszą podaje się w dowolnym terminie, drugą po upływie jednego miesiąca od podania pierwszej dawki, trzecią – po upływie dwóch miesięcy od podania pierwszej dawki, zaś czwartą dawkę – po upływie roku od przyjęcia pierwszej dawki)15,16.
Schemat szczepienia dobiera lekarz w konkretnej sytuacji, a późniejszy termin podania 2. dawki jest zależny od wybranego produktu (do 3 lub 5 lat w zależności od wskazań producenta wybranej szczepionki)15,16 W przypadku szczepienia przeciwko WZW typu A podaje się dwie dawki, optymalnie w odstępie 6-12 miesięcy1.
Szczepienie przeciwko wirusowi WZW typu A i WZW typu B to inwestycja w zdrowie, nie tylko dla osób, które planują podróże zagraniczne lub poddanie się zabiegom medycznym. Szczepienie pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka wątrobowo komórkowego, spowodowanego infekcją wirusem HBV2,3 oraz uniknąć innych groźnych powikłań. Rozpoczynająca się właśnie 30. edycja Żółtego Tygodnia to dobra okazja do tego, by zatroszczyć się o swoje zdrowie. W punktach szczepień biorących udział w akcji można skorzystać ze szczepienia ochronnego, które zabezpiecza przed zachorowaniem na WZW typu B i WZW typu A5,10,17. Przed szczepieniem warto również odwiedzić platformę edukacyjną www.zoltytydzień.pl, aby dowiedzieć się więcej na temat wirusów HBV i HAV oraz o możliwościach profilaktyki.
Organizatorem kampanii Żółty Tydzień jest firma GSK.
O GlaxoSmithKline
GlaxoSmithKline to jedna z wiodących firm branży farmaceutycznej i opieki zdrowotnej na świecie. Prowadzi badania mające na celu poprawę jakości życia ludzkiego, pozwalając ludziom osiągać więcej, czuć się lepiej i żyć dłużej. Realizując misję poprawy jakości życia ludzi, tworzymy nowoczesne leki i szczepionki oraz angażujemy się w zwiększanie dostępu do efektywnych terapii i edukacji zdrowotnej dla polskich pacjentów. Pragniemy być odpowiedzialnym partnerem, budując oparte na zaufaniu relacje z uczestnikami polskiego systemu ochrony zdrowia, stawiającym na dialog i transparentną współpracę. Będąc wiodącym inwestorem w branży farmaceutycznej w Polsce, wnosimy swój wkład do zrównoważonego, długoterminowego rozwoju społecznego i gospodarczego. Więcej informacji o firmie znajduje się na stronie www.gsk.com.pl
O GlaxoSmithKline Biologicals
GlaxoSmithKline Biologicals (GSK Biologicals), dział szczepionek w firmie GlaxoSmithKline, to jeden z wiodących producentów szczepionek na świecie i lider innowacji. Firma aktywnie działa na polu badań, rozwoju i produkcji szczepionek. Ma w swoim dorobku ponad 30 szczepionek dopuszczonych do obrotu i 20 w fazie badań. Główna siedziba GSK Biologicals znajduje się w Belgii, a na całym świecie firma posiada 13 strategicznie rozmieszczonych zakładów produkcyjnych.
Adres biura w Warszawie:
GSK Commercial Sp. z o.o.
ul. Rzymowskiego 53
02-697 Warszawa
Telefon +48 (22) 576 90 00
Fax +48 (22) 576 90 01
NIP 526-28-33-229
Referencje:
1. Duszczyk E.; Wirusowe zapalenie wątroby typu A – epidemiologia, klinika, leczenie, zapobieganie. [w: ] Przewodnik Lekarza, 2001, nr 3 (27). Str. 64-67.
2. Hilleman M.R., Overview of the pathogenesis, prophylaxis and therapeusis of Vidal hepatitis B, with focus on reduction to practical applications, Vaccine 19 (2001). Str. 1837-1848.
3. WHO, Hepatitis B, Global Alert and Response. WHO. Dostępne na: http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/whocdscsrlyo20022/en/index1.html [Ostatni dostęp: 16.02.2015].
4. W. Magdzik, Wirusowe zapalenia wątroby [w:] Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. Alfa-medica Press 2007. Str. 325-330, 332-339.
5. Małecka I. „Co to jest wirusowe zapalenie wątroby typu B?” [w:] . Pierwsze 2 lata życia dziecka. Przewodnik dla rodziców. Jak dbać o rozwój, pielęgnować i zapobiegać chorobom. Praca zbiorowa pod redakcją A. Chybickiej, A. Dobrzańskiej, J. Szczapy i J. Wysockiego. Medycyna Praktyczna, Kraków 2012. Str. 209-212.
6. Hepatitis B: How can I protect myself? WHO, 2014. Dostępne na: http://www.who.int/features/qa/11/en/# [Ostatni dostęp: 16.02.15].
7. Serwach M., Odpowiedzialność za zakażenia szpitalne. [w:] Medycyna Praktyczna, 2015;2. Str.123-129.
8. Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2014r. Podstawowe tablice robocze – wstępne dane. Stan w dniu 28.02.2014r. NIZP-PZH. Dostępne na: http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2014/Ch_2014_wstepne_dane.pdf [Ostatni dostęp: 09.03.2015].
9. Global policy report on the prevention and control of viral hepatitis in WHO member states. World Health Organization, 2013. Dostępne na: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85397/1/9789241564632_eng.pdf?ua=1 [Ostatni dostęp: 16.02.15].
10. Duszczyk E. „Co to jest wirusowe zapalenie wątroby typu A?” [w:] . Pierwsze 2 lata życia dziecka. Przewodnik dla rodziców. Jak dbać o rozwój, pielęgnować i zapobiegać chorobom. Praca zbiorowa pod redakcją A. Chybickiej, A. Dobrzańskiej, J. Szczapy i J. Wysockiego. Medycyna Praktyczna, Kraków 2012. Str. 259-262.
11. WHO, Hepatitis A. Fact sheet N°328. 2013. Dostępne na: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/ [Ostatni dostęp: 16.02.2015].
12. WHO, Hepatitis B Fact sheet N°204. 2014. Dostępne na: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/ [Ostatni dostęp: 16.02.2015].
13. Magdzik, W. Pokorska-Lis M., Zapewnienie wysokiej skuteczności szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B) przy ograniczeniu traumatyzowania niemowląt, niepożądanych odczynów poszczepiennych i innych ujemnych skutków szczepień. [w:] Zakażenia Reprint 5/2008.
14. CDC. Prevalence of Hepatitis B Surface Antigen. Dostępne na:http://wwwnc.cdc.gov/travel/images/map3-4-prevalence-chronic-infection-hepatitis-b-large.png [Ostatni dostęp: 16.02.2015].
15. Charakterystyka produktu leczniczego – szczepienie przeciw WZW B firmy GSK.
16. Charakterystyka produktu leczniczego – szczepienie przeciw WZW B firmy LG Chemicals.
17. Spira A., A review of combined Hepatitis A and hepatitis B vaccination for travelers. [w:] Clinical Therapeutics, 2003;25(9). Str. 2337-2351.
