Zabytkowe miasta niemal z zerowym zużyciem energii? Naukowcy mają na to sposób

Wizja zabytkowych centrów Zamościa, Karlovca i Palmanovy, funkcjonujących niemal bez zużycia energii staje się realna dzięki międzynarodowemu projektowi. Naukowcy z czterech krajów pracują nad nowoczesnymi metodami poprawy efektywności energetycznej historycznych dzielnic w Zamościu, Karlovcu i Palmanovie. Dlaczego tam? Ponieważ są niezwykle cenne (Zamość i Palmanova trafiły na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO), mają bogatą historię i architekturę, a do tego borykają się z tym samym problemem – stare kamienice ciężko jest dogrzać.

Jak zauważa kierownik projektu prof. Bogusław Szmygin z Katedry Konserwacji Zabytków Politechniki Lubelskiej, w Europie Środkowej ponad 80% energii zużywanej w budynkach mieszkalnych przeznaczanej jest na ogrzewanie.

– Historyczne centra zabytkowych miast stanowią szczególne wyzwanie. Budynki historyczne mają niewspółczesne  parametry i w konsekwencji  często w pomieszczeniach  nie jest osiągalny  komfort cieplny na odpowiednim poziomie. Dlatego też,  w celu ochrony środowiska i zapewnienia odpowiedniego standardu użytkowania, konieczna jest termomodernizacja historycznych budynków mieszkalnych – przekonuje naukowiec.

W projekcie biorą udział badacze z: Politechniki Lubelskiej, Energy Institute Hrvoje Požar
w Chorwacji (lider projektu), Stendal University of Applied Sciences w Niemczech oraz Energy Management Agency of Friuli Venezia Giulia we Włoszech. Obecnie pracują oni nad stworzeniem cyfrowych map zabytkowych centrów. Taka mapa powstała już dla Zamościa.

– Wykorzystaliśmy dwa tysiące zdjęć wykonanych z drona oraz 45 skanów. Intensywne obliczenia trwały 5 dni – mówi dr inż. arch. Kamila Boguszewska z Katedry Konserwacji Zabytków.

Przed naukowcami stoją wyzwania, którymi są zebranie, analiza i interpretacja danych, a także dostosowanie spójnych planów działania do zróżnicowanych warunków klimatycznych
i prawnych poszczególnych krajów.

Naukowcy wybrali już metodę poprawy efektywności cieplnej. Palmanova i Karlovac zdecydowali się na fotowoltaikę, Zamość postawił na ocieplanie ścian. Poligonem doświadczalnym będzie oficyna Pałacu Zamojskich.

– Zastosujemy płyty z różnych materiałów. Następnie dokonamy pomiarów i ocenimy, które dają najlepsze efekty, czyli pozwalają najbardziej zmniejszyć zużycie energii – zapowiada  dr inż. arch. Kamila Boguszewska.

Rozwiązania, które okażą się skuteczne w Zamościu, Karlovcu i Palmanovie, zostaną zebrane i opisane. Na tej podstawie opracowane zostaną plany działania dla podobnych zabytkowych centrów. Cyfrowe plany będą dostępne dla urzędników i zarządców nieruchomości. Wszyscy znajdą tu mnóstwo cennych informacji. Jak choćby tę, ile energii zużywa konkretny budynek.

„Zero energy buildings for zero Energy neighbourhoods” to międzynarodowy projekt realizowany w ramach programu Interreg Europa Centralna. Trwa 3 lata do czerwca 2026 r. Jego budżet ponad 2 mln euro.