"Pamięć Zagłady” – powstaje szlak upamiętniający granice getta i Umschlagplatz

Z inicjatywy Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” i dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powstał projekt szlaku upamiętniającego granice getta i drogę na lubelski Umschlagplatz – miejsce, skąd wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu około 28 tys. lubelskich Żydów. W ramach projektu planowane jest także powstanie internetowego serwisu “Lublin. Pamięć Zagłady” oraz programu edukacyjnego. 

Projektowany szlak pamięci przyczyni się do wzrostu świadomości na temat historycznego znaczenia miejsc związanych z Zagładą w Lublinie oraz lepszego rozumienia lokalnego dziedzictwa. Jest to szczególnie istotne w kontekście zbliżającej się 700. rocznicy nadania prawa miejskiego dla Lublina (2017 r.), z okazji której planowana jest m.in. realizacja wydarzeń naukowych i artystycznych podkreślających wkład społeczności żydowskiej w rozwój miasta na przestrzeni wieków. Będzie to też możliwość upamiętnienia tragicznego losu społeczności żydowskiej, która przez wieki współtworzyła tożsamość naszego miasta.

Tomasz Pietrasiewicz o znaczeniu symbolicznym projektu:

„Utworzenie getta było fundamentalnym wykluczeniem społeczności żydowskiej z życia miasta i jego historii, którą współtworzyła przez kilkaset lat. Znakiem stygmatyzacji Żydów był żółty kolor Gwiazdy Dawida, którą musieli nosić na ubraniu. Utworzenie getta było pierwszym krokiem do Zagłady tej społeczności. Dlatego też zaznaczenie tej granicy, przy użyciu żółtego koloru, jest tak ważne. 

Wzdłuż trasy przemarszu Żydów na rampę; spod synagogi Maharszala na Umschlagplatz, na betonowych płytach zostanie umieszczonych 21 liter alfabetu hebrajskiego. Tak, jakby ktoś rozrzucił je w przestrzeni miasta. Symbolizuje to zniszczenie fundamentu kultury żydowskiej – słowa drukowanego, a także koniec życia tej społeczności w tym miejscu. 

Ponieważ Żydzi stanowili naród księgi i społeczność, w której codziennym życiu książka i słowo drukowane odgrywały olbrzymią rolę, wybrano litery będące powtórzeniem liter z Księgi Zohar, wydrukowanej w drukarni obok synagogi Maharszala”. 

W ramach szlaku pamięci planowane jest oznakowanie w przestrzeni miejskiej następujących miejsc:

• granice getta na Podzamczu,
• droga z getta na Podzamczu na Umchlagplatz,
• lubelski Umschlagplatz,
• teren dzielnicy żydowskiej na Podzamczu i na Wieniawie,
• miejsce egzekucji dzieci żydowskich i ich opiekunek z ochronki przy ul.Grodzkiej 11,
• teren getta na Majdanie Tatarskim.
•  

Projekt „Lublin. Pamięć Zagłady” jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.