Zioła tematem przewodnim tegorocznego Jarmarku Jagiellońskiego

Tematem przewodnim Jarmarku Jagiellońskiego 2020 będą zioła. Temat szeroki i bardzo wdzięczny, bowiem mówić o tych wyjątkowych roślinach można na wiele sposobów. Towarzyszyły one człowiekowi od zawsze i nadal każdy, kto jest uważny na otaczającą rzeczywistość, dostrzeże ich wagę i rolę. Chociaż kwietne, pachnące ogrody w ostatnich latach były często zastępowane łatwymi do koszenia trawnikami, to na szczęście i dla nas, i dla natury, kwietne łąki, pachnące miętą oraz rumiankiem rabaty, stają się znów modne i pożądane. Chcąc przypomnieć o szerokim zastosowaniu roślin w życiu człowieka, ale także o ich bogatej i jednocześnie zróżnicowanej symbolice, zdecydowaliśmy się zadedykować im całą edycję Jarmarku. Opowiemy Państwu nie tylko o ich zastosowaniach leczniczych, ale również gospodarczych, spożywczych i obrzędowych.

Elementy programu Jarmarku Jagiellońskiego 2020 związane z zielarstwem

Instalacja artystyczna inspirowana tradycyjnym pająkiem ludowym | 21-23 sierpnia (piątek-niedziela) | Brama Krakowska

Pająk ludowy, który jak co roku pojawi się w Bramie Krakowskiej, tym razem przybrany będzie ziołami. Jego autorami są twórcy ludowi – Małgorzata i Tomasz Krajewscy oraz Wiesława Kucharzyk, twórcy ludowi zajmujący się plastyką obrzędową.

Instalacja „Życie jest piękne (jeśli długo się nad nim nie zastanawiasz)” Jarosława Koziary | 20-23 sierpnia | ul. Grodzka

Instalacja wykonana przez Jarosława Koziarę, znanego lubelskiego artystę, pojawi się nad ulicą Grodzką na wysokości kamienicy, w której znajdują się Warsztaty Kultury w Lublinie. Nawiąże ona do tematu kwiatów i zachęci do wykonania zdjęcia na tym wyjątkowym, wielobarwnym tle.

Wystawa „Kosmiczny zielnik” | 17-28 sierpnia, godz. 11.00-17.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 7, sala wystawowa, II piętro

Wystawa realizowana przez Warsztaty Kultury w Lublinie i Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie przybliży wybrane aspekty bogatego współistnienia świata człowieka i otaczających go roślin. Będzie tak opowieścią o poszczególnych ziołach, jak i swoistym przepisem na ich różnorakie zastosowanie. Teksty dotyczące roli roślin w obrzędowości, w zastosowaniach magicznych i miłosnych, ale także leczniczych i gospodarskich oraz opowiadające o ich powiązaniach z postaciami i siłami boskimi, ilustrowane są materiałami archiwalnymi ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie oraz przykładami ziół, które znaleźć można na Lubelszczyźnie.

Wystawa z badań terenowych Letnia Szkoła Tradycji – Zielarstwo | 21-23 sierpnia (piątek–niedziela) | Krużganki Klasztoru oo. Dominikanów

Wystawa przedstawia sylwetki osób, które od lat wykorzystują zioła zarówno w życiu codziennym, jak i zawodowym. Podczas badań odwiedziliśmy panią Birutę Ragalis (Żegary, woj. podlaskie), która opowiedziała nam o zastosowaniu ziół w lecznictwie tradycyjnym; panią Anastazję Sidor (Puńsk, woj. podlaskie), przybliżającą zioła wykorzystywane w obrzędowości rodzinnej i dobroczynnej; pana Zbigniewa Blizińskiego (Gorajec, woj. podkarpackie) – zbieracza ziół, posiadającego wiedzę zarówno na temat ziołolecznictwa, uprawy ziół, jak i wykorzystania ich w gospodarstwie domowym; panią Renatę Płoskoń (Folwarki koło Cieszanowa, woj. podkarpackie), której pasją są zioła, w szczególności ich zastosowanie w rolnictwie i ogrodnictwie oraz panią Danutę Radulską (Wasilówka, woj. podlaskie) zajmującą się tkaniną dwuosnowową, w której wykorzystała rośliny jako naturalny barwnik wełny. Wszyscy bohaterowie wystawy opowiedzieli nam o swoich doświadczeniach i wiedzy, którą zdobywali przez lata.

Gawęda etnograficzna „W rajskim ogródeczku”, Łukasz Ciemiński | 22 sierpnia (sobota), godz. 15.00 | Klasztor oo. Dominikanów | wiek 18+ | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Przez wieki ikonografia chrześcijańska ukazywała Królestwo Niebieskie jako rajski ogród. Jego śladów, tu na ziemi, szukał lud polski każdego dnia. Szukał, by „boże drzewko”, „pantofelki Matki Boskiej” i „ziele świętego Jana” koiło, goiło i leczyło. O zielniku domowych świętych, o rajskim pochodzeniu ziół i kwiatów dowiemy się podczas gawędy z historykiem sztuki i etnografem z grudziądzkiego Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi.

Spektakl „Opowieści Wielkiej Drogi”, Mozaika | 23 sierpnia (niedziela), godz. 17.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 7, patio | dla dzieci | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Byli wędrowcami od zawsze, w podróżach zbierali obrazy, pieśni i opowieści. Zawędrowali też do Polski i mieszkają tutaj już od 600 lat – Romowie. Poznając obyczaje tego wędrującego narodu, wyruszymy w muzyczną podróż śladami jednej z romskich opowieści osnutej wokół zielarki oraz zbieranych przez nią ziół… A to wszystko na kilka dni przed świętem Ederlezi. Co to za święto i jaki ma związek z ziołami oraz co przydarzy się naszej zielarce…? Tego wszystkiego dowiemy się, wędrując wspólnie ścieżkami romskich opowieści.

Koncert „Mam takie ziele”, Z lasu | 23 sierpnia (niedziela), godz. 14.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 7, patio | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Winorośl, która wysłuchuje żalów dziewczyny, koper, który pomaga ukryć się pannie przed niemiłym sercu starym narzeczonym, ziele, które sprawia, że odtrącony młodzieniec zapomni o wybrance – wiele takich obrazów znajdziemy w tradycyjnych pieśniach z Polesia. Życie mieszkańców tej krainy ciągnącej się od Polski przez Ukrainę i Białoruś aż do Rosji jest w pełni związane z przyrodą – z lasem, łąką, polem, ogrodem. Podczas koncertu usłyszymy zarówno pieśni obrzędowe jak i należące do archaicznej, leśnej liryki. Zioła, kwiaty i chwasty będą ich głównymi bohaterami.

Warsztaty tworzenia wianków oplatanych suszonymi roślinami, Janina Wadowska | 21 sierpnia (piątek), godz. 10.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 7, patio | wiek 18+ | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Pani Janina Wadowska jest mistrzynią wykonywania ozdób ze słomy i suchych kwiatów. Na co dzień zajmuje się także uprawą roślin, które później wykorzystuje w swoich pracach. Twórczyni przekaże uczestnikom swoje doświadczenie i pokaże, jak wykonać wianek na podkładzie ze słomy, który będzie następnie dekorowany suszonymi kwiatami.

Warsztaty wykonywania bukietów z ziół, suszonych kwiatów i zbóż, Wiesława Kucharzyk | 23 sierpnia (niedziela), godz. 10.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 7, patio | wiek: 10+ | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Pani Wiesława Kucharzyk wykonuje zarówno ozdoby ze słomy, jak i z suchych kwiatów. Te ostatnie elementy zostaną wykorzystane podczas warsztaty tworzenia ziołowo-zbożowych bukietów, które w niektórych regionach nazywane są równiankami i po poświęceniu w dniu Matki Boskiej Zielnej miały chronić dom od złego oraz zapewniać dobre plony na przyszły rok.

Warsztaty „Ale ziółko!”, Dorota Podgórska-Dudko, Katarzyna Zedel, Marta Urban-Burdalska | 21 sierpnia (piątek), godz. 11.00 i godz. 13.30; 22-23 sierpnia (sobota, niedziela), godz. 10.00 i 13.30 | wiek: 6-11 lat | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Zapraszamy dzieci do uczestnictwa w zajęciach, podczas których pochylimy się nad tematem zielarstwa, pracy twórczej, świata bajek, a także zdrowia i odporności. Wszystko przedstawimy w ścisłym związku z polską muzyką, sztuką i kulturą tradycyjną. W tytule zajęć chcemy żartobliwie nawiązać do określenia, jakim czasem nazywa się energiczne i pomysłowe dzieci. Będziemy pochylać się nad tematem budowania odporności, przeciwwirusowych działań i czynności związanych z ziołami, które w czasie epidemii nabierają innego znaczenia. Chcemy, aby poprzez warsztaty dzieci zagłębiły się w fascynujący świat roślin leczniczych i użytkowych, zobaczyły je na nowo z inną uważnością, a jednocześnie znalazły dla siebie przestrzeń dobrej zabawy w świecie bajek, opowieści i pracy twórczej. Warsztatom będą towarzyszyły starodawne zabawy, wyliczanki oraz muzyka „na żywo” na różnych instrumentach tradycyjnych.

Warsztaty etnograficzne „Ziołotwórcy”, Łukasz Ciemiński | 21 sierpnia (piątek), godz. 16.00 i 17.30 | wiek: 6-12 lat | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Warsztaty etnograficzne dla dzieci prezentujące opowieści o cudownym i nadziemskim pochodzeniu ziół oraz ich zastosowaniu w magii ludowej i codziennym życiu. Po gawędzie etnograficznej wspólnie z dziećmi wykonamy karty magicznego zielnika, które pozwolą na uruchomienie wyobraźni i fantazji twórczej. Będą też okazją do stworzenia własnej opowieści „ziołotwórcy”. Uruchom swoje zdolności kreacji świata! Bądź „ziołotwórcą”!

Warsztaty „Ziołowe korony”, Joanna Sucholas | 22 sierpnia (sobota), godz. 12.00 i 14.30 | wiek: 6-10 lat | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

W trakcie warsztatów dzieci zapoznają się z przygotowanymi przez prowadzącą, Joannę Sucholas, ziołami, kwiatami i gałązkami. Będą mogły je obejrzeć, dotknąć i powąchać. Staną się one także materiałem do stworzenia swojej własnej albo przeznaczonej dla kogoś roślinno-ziołowej korony. Praca manualna będzie także pretekstem do rozmowy o roślinach, a gotowe prace będą mogły być dumnie i po królewsku prezentowane podczas przechadzek uliczkami Lublina!

Warsztaty „Tablice zielarskie”, Joanna Sucholas | 21 sierpnia (piątek), godz. 13.00 i 16.00 | wiek: 18+ | zapisy: jarmarkjagiellonski.pl

Warsztaty dla dorosłych, w czasie których uczestnicy wykonają tablice zielarskie. We wstępie prowadząca, Joanna Sucholas, opowie o zbieraniu i oznaczaniu roślin, wytłumaczy jak korzystać z atlasów ziół, książek zielarskich i kluczy do oznaczania roślin. Następnie uczestnicy wykonają trójwymiarowe, pachnące tablice przedstawiające poszczególne rośliny.